„V4: powrót do korzeni” / „V4: Back to Basics” – tak brzmi przewodnie motto polskiego przewodnictwa w Grupie Wyszehradzkiej (V4). Polska roczne przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej objęła już po raz siódmy.
Flagi krajów Grupy Wyszehradzkiej – Polski, Czech, Słowacji i Węgier – oraz Unii Europejskiej.
Fot. Łukasz Gągulski/PAP
Rozpoczęte 1 lipca 2024 roku polskie przewodnictwo potrwa do końca czerwca 2025 roku. Jak zauważyło w wydanym komunikacie polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych motto „V4: powrót do korzeni” nawiązuje do fundamentów współpracy wyszehradzkiej, takich jak: wolność, prawa człowieka, rządy prawa oraz zaangażowanie w proces integracji europejskiej i współpracę na rzecz bezpieczeństwa w Europie”.
Celem obecnej prezydencji jest wspieranie inicjatyw ukierunkowanych na wzrost dobrobytu obywateli, na czele z poprawą wielowymiarowego bezpieczeństwa, rozwojem połączeń infrastrukturalnych i szeroko pojętą konektywnością.
Trzy filary przewodnictwa Polski
Program polskiej prezydencji opiera się na trzech filarach. Pierwszy z nich - „Bezpieczeństwo obywateli” - obejmuje realizację celów z zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego i cybernetycznego i zakłada działania dotyczące współpracy służb policyjnych, konsularnych oraz wymiaru sprawiedliwości. Drugi filar to „konektywność” - celem polskiej prezydencji będzie między innymi rozwój infrastruktury drogowej, cyfrowej oraz energetycznej ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa surowcowego krajów tworzących Grupę Wyszehradzką. Filar trzeci to zaś zespół zadań, których celem jest „wyzwalanie potencjału”, a więc zdynamizowanie wzajemnej współpracy naukowej, w dziedzinie kultury czy rozwoju turystyki, a także w obszarze polityki społecznej i rodzinnej.
Skupienie się podczas przewodnictwa Polski w Grupie Wyszehradzkiej na wymianie naukowej oraz edukacji może przyczynić się do zwiększenia współpracy w ramach programów dla młodzieży i studentów. Ze statystyk w latach 2021-2024 (dane FRSE) wynika, że polscy studenci w ramach Grupy V4 zdecydowanie najczęściej wyjeżdżali do Czech, na Słowację oraz na Węgry. Z kolei goście z Czech stanowili najliczniejszą grupę, która w ramach Erasmusa+ zdecydowała się na przyjazd na polskie uczelnie.
Symboliczne przekazanie Polsce przewodnictwa przez Republikę Czeską nastąpiło w Pradze podczas spotkania Narodowych Koordynatorów Współpracy Wyszehradzkiej 20 czerwca. 26 czerwca w polskim Sejmie odbył się zaś wernisaż wystawy poświęconej Grupie Wyszehradzkiej. Celem wystawy, którą wyróżnia nowoczesna koncepcja graficzna, jest promocja historii, dziedzictwa i współpracy krajów V4 oraz podkreślenie silnych więzi kulturowych między Polską, Czechami, Słowacją i Węgrami.
33 lata istnienia V4
Grupa Wyszehradzka powstała 15 lutego 1991 roku, gdy prezydenci Polski i Czechosłowacji oraz premier Węgier podpisali w Wyszehradzie historyczną Deklarację o współpracy Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej, Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Węgierskiej w dążeniu do integracji europejskiej. Tzw. Trójkąt Wyszehradzki po rozpadzie Czechosłowacji 1 stycznia 1993 roku przekształcono w Grupę Wyszehradzką (V4), którą tworzą do dziś Polska, Czechy, Słowacja oraz Węgry.
Kraje regionu łączy nie tylko sąsiedztwo, ale również wspólna historia, kultura i tradycje, a także uwarunkowania geopolityczne. Nieformalna platforma współpracy w ciągu 33 lat swoje historii pomogła krajom regionu nie tylko w rozwoju współpracy regionalnej, lecz także w integracji z Unią Europejską oraz integracji z Sojuszem Północnoatlantyckim (NATO). Od 2000 roku działa także Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki, który funduje stypendia oraz opłaca realizację projektów zgłaszanych przez organizacje pozarządowe, samorządy, a także przez artystów czy naukowców.
Polska roczne przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej objęła już po raz siódmy. Ostatni raz Polska prezydencję w V4 sprawowała między 1 lipca 2020 a 30 czerwca roku 2021.
(J)